Wie heeft een zeebaboe gekend?
Aan de Boetzelaerlaan 2 stond ooit Persinggahan, het tehuis voor Indonesische bedienden. In de praktijk zat het vol met zeebaboes. Dat waren bijzondere vrouwen. Ze reisden heen en weer tussen hun thuisland en Nederland. Slechts weinigen bleven hier.
Tekst: Vilan van de Loo
Het tehuis Persinggahan (vert. pleisterplaats) heeft vrij lang bestaan. In 1918 kreeg de Haagse vereniging “Oost en west” groen licht van de overheid. De opening was het jaar erop, in aanwezigheid van the modest and the mighty van Nederland en Den Haag. Tot de sluiting van het tehuis in 1948, logeerden ontelbaar veel zeebaboes en djongossen hier. Op die historische grond gaf ik tijdens de Tong Tong Trail een lezing, voor een aandachtig publiek van Statenkwartierbewoners. Enkelen vertelden me, dat ze vroeger in Persinggahan een sarong leenden of er mochten komen. Dat liet me niet los. In het Statenkwartier zitten vast nog meer herinneringen. Maar waar?
Vooronderzoek
Wat zou het mooi zijn, als ik een boek over dit tehuis kon schrijven. Daarom ben ik nu met een vooronderzoek bezig, om te bepalen of dat haalbaar is. Vooral de zeebaboes spreken me aan. Heen en weer reizen tussen twee culturen, geld verdienen om in het thuisland grond te kopen en vast nooit eens zeeziek. Ze waren anders dan de Duitse dienstboden, ze leken niet op de Franse gouvernantes, ze zijn nergens te plaatsen. Zeebaboes zeilden om alle klippen heen.
Wat ik wil weten, zijn de eenvoudige feiten die alleen ooggetuigen kunnen vertellen. Heeft u de zeebaboes zien lezen? Hadden ze een eigen portemonnee? In welke winkels kwamen ze, waren ze lid van verenigingen, waar gingen ze heen voor de ontspanning? En welke taal spraken ze? De sfeer in het tehuis is ook belangrijk. Was het gemakkelijk om op bezoek te komen? Wie kwamen er? Waren er kinderen die er niet mochten komen?
Dat soort vragen. In de archieven ontbreekt die informatie.
Contact
Wilt u eerst eens nader overleggen of heeft u nog heldere herinneringen? Een snippertje uit uw verleden, kan voor mij een sleutel zijn naar kennis en begrip. U kunt mij per mail het beste bereiken: vilan@xs4all.nl/ Of per papieren post via de redactie van de Statenkoerier.
Over de auteur
Vilan van de Loo publiceert over Nederlands-Indië. Ze woont in in te klein bovenhuis met honderden boeken, enkele computers en een kater van bijna tien pond. Dat is Bertje. Vilan: “Ik ben altijd op zoek naar verhalen die verloren dreigen te gaan. Nu zijn er nog mensen die zeebaboes hebben gekend of meegemaakt. Wat gebeurt er met deze herinneringen?”
Hallo Vilan,
Erg leuk dat je weer een onderwerp hebt gevonden waar je een boek over wilt schrijven. Van jou hoor ik nu voor het eerst het woord “zeebaboes”. Ik heb ze nooit gekend.
De enige baboe die over zee ging, was de nènèh die, toen ik nog klein was, met mij meeging van Batavia naar Billiton en terug.
Ik wens je veel succes!
Ik dacht dat het de Geuzenbuurt was !!
Het lot van hun Indiase collega’s in Britse dienst wordt hier beschreven: https://www.atlasobscura.com/articles/ayahs-home-hackney-london –
Er is een korte passage over het tehuis te vinden in het Handboek voor passage uit 1931 van de Stoomvaart Maatschappij Nederland. Op pagina 24 van de gids staat: ‘Voor tijdelijk logeeren van inlandsche bedienden of voor het in dienst nemen, kunnen de passagiers zich wenden tot het “Advies-bureau en Tehuis voor Nederlandsch-Indische Bedienden” genaamd “Persinggahan”, van Boetzelaerlaan 2 te ‘s-Gravenhage.’