Torentje gesloopt, soap gaat door

De strijd om het torentje aan het Frederik Hendrikplein heeft een verrassende wending genomen. Tot verbijstering van de bewoners aan het Frederik Hendrikplein heeft de bouwer de uitkomst van de bezwaarprocedure niet afgewacht. De bouwvakkers hebben het torentje gesloopt en per container afgevoerd. Ook is de bouw van de extra woonlaag doorgezet; de gewraakte dakopbouw van nummer 34 op het Frederik Hendrikplein is bijna voltooid.

De Stichting Bescherming Architectuur Statenkwartier (BAS) heeft direct een woedende brief gestuurd naar het college van burgemeester en wethouders van Den Haag. In die brief noemt BAS het handhaven en beschermen van een Rijksbeschermd stadsgezicht een farce, en de vergunningverlening ‘kwestieus.’ BAS vindt dat het stadsbestuur de eigenaar van het pand moet opdragen om het torentje in oude staat te herstellen.

Het bestuur van BAS heeft grote kritiek op de behandeling van dit dossier door de gemeente. Onder aanvoering van BAS zijn in het voorjaar van 2020 massaal bezwaarschriften ingediend tegen dit bouwplan. Ook het Wijkoverleg Statenkwartier heeft zich achter de actie geschaard. De kern van de kritiek: de torentjes op het Frederik Hendrikplein spelen een belangrijke rol in de zogenaamde ‘ensemblewaarde’ van het plein: op iedere hoek van het plein staat een torentje. Mede om deze reden hebben de woningen aan de plein een rijksbeschermde status. Begin mei zijn de bezwaren ingediend, maar pas in november – ruim een half jaar later en ver buiten de wettelijke termijn – is er een hoorzitting geweest om het geschil inhoudelijk te bespreken. Omdat men vergeten was een andere bezwaarmaker uit te nodigen – Vereniging Vrienden van Den Haag – is er in december een tweede hoorzitting belegd. De bezwaarcommissie moet vervolgens binnen 6 weken een advies uitbrengen aan het college van burgemeester en wethouders.

Het vastgoedbedrijf Zalox heeft niet langer willen wachten op de uitspraak en de bouw doorgezet. Wettelijk gezien mag dat ook, maar daar kleven dan wel risico’s aan. Als de bezwaren namelijk gegrond worden verklaard, dan moet de bouwer de woning in oude toestand terugbrengen. Zalox heeft eerder laten weten geen problemen te voorzien omdat de renovatie volgens de regels verloopt. De vastgoedondernemer heeft gezegd het pand met liefde op te knappen, niets tegen de wet te doen, en de adviezen van de gemeente op te volgen. Het zou bovendien niet gaan om een torentje, maar om een dak dat wordt uitgebreid.

Dat laatste schiet architect Maarten Ruijters van BAS in het verkeerde keelgat. “Een van de kwaliteiten van het Statenkwartier is de grote variëteit aan dakvormen, het levendige daklandschap. We hebben het hier natuurlijk over de torentjes. Die staan niet willekeurig in de wijk, maar zijn neergezet om de hoeken van de straat te accentueren. Dat is precies wat er aan de hand is aan het Frederik Hendrikplein. Ga maar eens kijken; op iedere hoek van het plein zie je een torentje. Dat vormt een geheel. Dus je kan niet ongestraft zomaar even een torentje weghalen.”

Intussen zwelt de kritiek op het gebrek aan handhaving op beschermde stadsgezichten aan. De VVD-raadsleden Judith Oudshoorn en Jan Pronk hebben schriftelijke vragen ingediend over de torentjeskwestie in het Statenkwartier. De VVD vindt dat wijken als het Statenkwartier beter beschermd moeten worden tegen ongewenste bouw, en dat er dus geen ruimte mag zijn voor sloop van torentjes en de aanleg van dakopbouwen.