NAVO-top in het Statenkwartier: Obama en Mondriaan

Door Barbara Berger & Hans Buurman (adjunct-directeur van het Gemeentemuseum in 2014)

Vragen? Stuur een email naar  navotop2025@denhaag.nl. Op dit emailadres kun je je ook opgeven voor de nieuwsbrief over de NAVO-top. Lees meer op denhaag.nl/navo.

Internationale stad van vrede en recht
In 2025 is Den Haag gaststad van de NAVO-top. Deze topconferentie is van dinsdag 24 tot en met donderdag 26 juni 2025 in het World Forum. Den Haag is al 125 jaar stad van vrede en recht. Daarom past de NAVO-top 2025 bij Den Haag.

“Obama wist veel meer van Mondriaan dan we dachten!”

Sommige suppoosten van het Kunstmuseum zijn nog trots dat ze tien jaar geleden de hand van Barack Obama mochten schudden. Het bezoek van de Amerikaanse president aan de laatste grootste top in Den Haag, de Nuclear Security Summit in 2014, pakte uiteindelijk heel goed uit voor het museum, aldus Hans Buurman, de toenmalige adjunctdirecteur.  Wat begon met een teleurstellende mededeling een jaar voor de top, dat het museum binnen de veiligheidszone van de Summit lag en daardoor een week dicht moest, eindigde heel anders: Obama opende niet alleen voor het oog van de wereld de splinternieuwe tuinzaal, maar bezocht ook de Mondriaan tentoonstelling! 

Maar dat ging niet vanzelf, herinnert Buurman zich. Voordat het zover was moesten er wel twee hoge bergen worden bedwongen. Er werd namelijk besloten dat Obama de afsluitende persconferentie in de huidige tuinzaal van het museum zou houden. Maar: op dat moment was deze tuinzaal nog een échte tuin, zonder enige overkapping. Een persconferentie in de openlucht met de Amerikaanse president was natuurlijk ondenkbaar. 

De plannen die het museum op dat moment al had voor de overkapping van de binnentuin en dus ook voor een heel nieuwe vloer werden noodgedwongen in een hogere versnelling gebracht. “We konden pas zes maanden voor de komst van Obama starten met het bouwen van de overkapping. Dat was echt wel krap en heel spannend. Alleen door twee parallel lopende bouwtrajecten, namelijk één voor het dak en één voor de nieuwe vloer, tegelijkertijd te laten verlopen zou het museum op tijd klaar kunnen zijn voor deze belangrijke persconferentie. Buurman:” We wilden het persé halen, want de afsluitende persconferentie van zo’n belangrijke top gebeurt voor het oog van de hele wereld. Dat is een kans die je niet kunt laten lopen! Mensen uit vijf continenten zouden via hun televisies mee kunnen kijken in óns museum!”   

Door het geluk van een milde winter, waardoor doorgewerkt kon worden, werd de nieuwe tuinzaal precies twee weken voor de persconferentie opgeleverd. Net op tijd. Krap een week later moest de NOS al beginnen met het inrichten van de zaal voor de persconferentie. “Toen de eerste camera’s werden geïnstalleerd, viel veel spanning van ons af. Nu was het zeker dat Obama de persconferentie, samen met Mark Rutte, in ons museum zou geven. En onze nieuwe tuinzaal kreeg daarmee de best mogelijke opening: met honderden cameraploegen uit de hele wereld.  De eerste hoge berg hadden we dus net op tijd gehaald.”

Maar er was nog een tweede berg, aldus Buurman. “We wilden natuurlijk ook onze collectie van Piet Mondriaan aan de president laten zien, en met name de Victory Boogie Woogie. Maar dat bleek ontzettend ingewikkeld. Zo’n bezoekje zat niet in het officiële programma, en elke minuut die de Amerikaanse president in Den Haag doorbracht, was volgepland. Hoe kregen we toch wat tijd voor de Victory Boogie Woogie in zijn drukke agenda?” 

Dat bleef lang onzeker. Ondertussen hingen de conservatoren de werken van Mondriaan alvast op langs de looproute die de president van de tuinzaal naar de uitgang zou volgen.  Meer kon het museum niet doen, de rest was aan de diplomaten, aldus Buurman. En ook dit lukte. Dankzij de gezamenlijke inspanning van de ministeries van Algemene en Buitenlandse Zaken, de burgemeester van Den Haag en de staf van Obama werd een rondleiding langs de werken van Mondriaan – onder voorwaarde – toch opgenomen in het programma. 

Buurman:” Tot het allerlaatste moment bleef het onzeker of het door zou gaan omdat de persconferentie behoorlijk uitliep. Maar ook hier hadden we geluk!”  Toenmalig directeur Benno Tempel van het museum kon met Barack Obama, onder toeziend oog van Mark Rutte en Jozias van Aartsen, uitvoerig in gesprek over de werken van Mondriaan. Hij werd daarbij verrast door de kennis en belangstelling die Obama had voor Mondriaan en niet alleen voor de Victory Boogie  Woogie.

Handenschuddend met medewerkers van de bewaking van het museum, verliet Barack Obama door de geblindeerde entree het museum, stapte in ‘the Beast’, zijn gepantserde auto die ook was ingevlogen uit de VS, en vertrok.  Eind goed, al goed. 

Buurman: ”Het waren heel bijzondere dagen geweest met een overdaad aan beveiliging. Na het vertrek van Obama konden we ontspannen en zijn meteen aan het werk gegaan voor de organisatie van meer mooie tentoonstellingen. Immers, de Rothko tentoonstelling in september 2014 stond eraan te komen. Een tentoonstelling voor een groot deel afkomstig uit Washington. Zou dat toeval geweest zijn?” 

En, niet te vergeten:  het museum stond wereldwijd op de kaart!